جشن کریسمس ایرانیان ارمنی

ایرانیان ارمنی‌ قومی کهن و هم‌نسل تاریخ هستند؛ ملتی واحد و یکپارچه و صاحب تاریخ، فرهنگ و تمدنی غنی. مشترکات و مناسبات فرهنگی و اجتماعی و همچنین همسایگی، موجب قرابتی چند صد ساله میان هویت ایرانی و ارمنی شده است.

این هم‌میهنان خونگرم سال‌ها است که به صورت عمده‌تر در استان‌های هرمزگان، فارس و خوزستان در جنوب ایران تا اصفهان، قزوین و تهران در مرکز و گیلان و استان‌های آذربایجان شرقی و غربی در شمال و شمال غرب کشور سکونت دارند. هرچند تمرکز ارامنه در جلفای اصفهان از دیگر نقاط بیشتر است، طوری که این شهر با ۲۰ کلیسا بزرگ‌ترین و دیدنی‌ترین کلیساهای ایران را دارد.

ابرجشن‌های ارمنی

ایرانیان ارمنی مانند هم‌کیشان خود، آداب و رسوم جشن‌های خود را هر سال به جا می‌آورند. اعیاد مهم ارمنیان به طور کلی «داغاوار» یا «اَبَرجشن» گفته می‌شود که جشن میلاد مسیح، عید پاک، عید صلیب، عید مریم مقدس و عید وارداروار را دربرمی‌گیرد. روز بعد از این جشن‌ها به مراسم یادبود مردگان اختصاص دارد که مِرِلوتس یا مِرِلوتسک نام دارد.

شادی جشن کریسمس

کریسمس یا جشن میلاد مسیح، به صورت سنتی روز ۲۵ دسامبر برگزار می‏شود. اما ایرانیان ارامنه این جشن را با ششم ماه ژانویه برگزار می‌کنند. از نیمه‌های دسامبر یا اواخر آذر جنب و جوشی در میان محله‌های ارامنه از سرگرفته می‌شود. پخت شیرینی‌های کریسمس، خرید هدیه، درخت کاج آرایش شده و بابانوئل و هدیه‌هایش، همه خبر از آمدن سالی نو و پر از شادی می‌دهند. کریسمس به «شاراکان»‌هایش معروف است؛ آوازهای دسته جمعی که با همراهی دسته کر و نوای ارگ خوانده می‌شود.

آمیزش فرهنگ 

گرچه برگزاری مراسم کریسمس و آغاز سال نو میلادی یک سنت دینی و مذهبی خاص مسیحیان محسوب می‌شود اما فرهنگ برگزاری آیین‌های این جشن با فرهنگ و سنت‌های کهن ایرانی، مانند خانه‌تکانی پیش از نوروز، به شکل جالب توجهی آمیزش یافته است.

همچنین شاید به نظر بیاید که خوردن بوقلمون در روزهای کریسمس و سال نو مسیحی رسمی دیرین و تشریفاتی است اما ایرانیان ارمنی با خوردن پلو ماهی و کوکوی سبزی مانند غذای شب اول نوروز این پیوند را به خوبی نشان می‌دهند. 

در چنین روزی می‌توانیم به دوستان ارمنی‌ و محله‌های ارمنی‌نشین‌مان سر بزنیم. می‌بینیم که چراغانی و نور، عطر و طعم خوش شیرینی پیروک، نان گاتا و قهوه چطور شادی می‌افزاید و شاید حال و هوای‌مان را عوض کند و حتی بوی عید را به مشام‌مان بیاورد.